Narodziny dwóch Niemiec

W ciągu sześciu miesięcy podział polityczny Niemiec został sformalizowany przez stworzenie dwóch rywalizujących ze sobą państw. Najpierw połączono brytyjską. francuską i amerykańską strefę okupacyjną w Republikę Federalną Niemiec (maj 1949); Sowieci odpowiedzieli utworzeniem 5 października Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Ponieważ Berlin położony był w głębi terytorium NRD. jego wschodnia część została naturalnie obrana stolicą tego państwa. Jednakże ku rozczarowaniu wielu Berlińczyków władze Republiki Federalnej obrały za stolicę Bonn. Berlin Zachodni pozostał pod ogólnym nadzorem Alianckich sił zbrojnych, choć ostatecznie miał uzyskać status Landu (państwa związkowego) Niemiec Zachodnich.

Choć odrodzenie gospodarki nie przebiegało w Berlinie równie błyskawicznie co w pozostałej części Niemiec Zachodnich, miasto mimo wszystko prosperowało, szczególnie w porównaniu z Berlinem Wschodnim. Sowieci rozpoczęli bezlitosną grabież majątku produkcyjnego — wywożąc całe fabryki, maszyny i urządzenia do wycieńczonego wojną Związku Sowieckiego — i gdy wreszcie zajęli się odbudową NRD, nacisk położono na przemysł ciężki. Berlin Zachodni stał się wkrótce atrakcyjnym celem wypraw wschodnich Berlińczyków, którzy w tym okresie mogli przekraczać granicę sektorów właściwie bez ograniczeń. natomiast inni znaleźli tu zatrudnienie i korzystali z siły nabywczej potężnej marki zachodniej. Jeszcze inni udawali się do zachodniej części Berlina po rozrywkę i kulturę, których brakowało na bardziej spartańskim wschodzie.

Napięcia polityczne były na porządku dziennym w mieście, które stało się areną konfrontacji między supermocarstwami. Sowieci i NRD-owscy komuniści nie zarzucili idei wyparcia Aliantów z Berlina Zachodniego i przeprowadzali przeciwko nim rozmaite operacje. Alianci natomiast założyli we Wschodnim Berlinie siatkę szpiegowską i organizowali akcje sabotażu. W tej kolebce zimnowojennego szpiegostwa werbowanie byłych agentów Gestapo. SD czy Abwehry wydawało się wszystkim zainteresowanym instytucjom zupełnie uzasadnione. Z jednej strony było brytyjskie SIS (z bazą na Stadionie Olimpia) i amerykańskie CIA. pod którego skrzydłem powstała własna służba wywiadowcza RFN. Gehlen Bureau, prowadzone przez byłego pułkownika Abwehry. Po drugiej stronie stało sowieckie KGB i GRU (z siedzibą w Karlhorst) oraz NRD-owskie służby wywiadowcze i krajowa służba bezpieczeństwa. Publicznym odbiciem tej podziemnej wojny był szereg pomniejszych incydentów w 1952 roku. Samolot Air France nadlatujący do Berlina Zachodniego przez korytarz powietrzny został ostrzelany przez rosyjski MiG; władze Berlina Wschodniego zablokowały ulice prowadzące z zachodniej do wschodniej części miasta i zawłaszczyły grunta zachodnich Berlińczyków leżące na skraju sektora wschodniego.