Berlin – Nikolaiviertel

Berlin – Nikolaiviertel

Niedaleko na południowy zachód od Rotes Rathaus leży niedawno wybudowana dzielnica Nikolaiviertel, imitacja przedwojnnego centrum Berlina. Pod względem architektonicznym odbiega ona radykalnie od NRD-owskich modeli i nie jest kolejnym pomnikiem sztuki betoniarskiej; większość budynków w Nikolaiviertel nie przekracza wysokości czterech lub pięciu pięter i podjęto wysiłki, aby projekty odznaczały się pewnymi cechami charakterystycznymi dla architektury dawnego Berlina. Nikolaiviertel składa się po części z dokładnych kopii zabytków berlińskich, które nie przetrwały wojny, takich jak karczma Zum Nussbaum , po części ze stylizowanych budynków nie wzorowanych na niczym konkretnym, lecz posiadających typowy „staroberliński” charakter, lub przynajmniej coś zbliżonego. Metoda ta nie zawsze się sprawdza, gdyż kolumny i ściany szczytowe z prefabrykatów nie wyglądają zbyt przekonywająco. Mimo to Nikolaiviertel stanowi chwalebne odejście od monumentalizmu NRD-owskiej architektury. Była to również próba przyciągnięcia zagranicznych turystów z ciężkimi sakiewkami, gdyż otwarto tam wiele ekskluzywnych i drogich sklepów, restauracji, kawiarni i Gaststatten (szczegóły ponownie w „Gastronomii”).

W centrum dzielnicy stoi zwieńczony dwiema wieżami gotycki kościół św. Mikołaja (Nikolaikirche), któremu przywrócono przedwojenne piękno; obecnie mieści się tam muzeum poświęcone rozwojowi przestrzennemu średniowiecznego Berlina. W pobliżu znajduje się Knoblauchhaus, który został wybudowany w 1759 roku i jakimś cudem przetrwał wojnę. Wewnątrz mieści się muzeum poświęcone oświeceniu w Niemczech w XVIII wieku i związanym z tą epoką postaciom. W odbudowanym rokokowym Ephraim-Palais przy Muhlendamm mieści się kolejne muzeum ukazujące rozwój przestrzenny miasta od „siedziby elektora do wielkiego miasta burżuazyjnego w XIX stuleciu”. Przy Muhlendamm 5 mieści się Handwerksmuseum (Muzeum Rękodzieła, pn. 10.00-17.00, wt., śr. 9.00-17.00, sob., nd. 10.00-18.00), przedstawiające historię rzemiosła w dawnym Berlinie w sposób trochę bardziej interesujący niż przeciętnie.

Na południowym brzegu Sprewy (dojście piechotą przez Fischerinsel) przy Am Kollnisches Park znajduje się Muzeum Marchii (Markisches Museum śr., sob. 9.00-18.00, czw., sob. 9.00-17.00, pt. 9.00-16.00), zawierające materiały historyczne na temat Berlina i Marchii Brandenburskiej. Najstarszym eksponatem jest maska w kształcie głowy jelenia z Berlina-Biesdorfa, pochodząca z VII wieku p.n.e. i stanowiąca najstarszy relikt osadnictwa w rejonie Berlina. Są też materiały na temat życia i twórczości Heinricha Zille, artysty berlińskiego dokumentującego w swych krytyczno-satyrycznych rysunkach epokę Republiki Weimarskiej i skupiającego uwagę na ubóstwie doświadczonym przez klasę robotniczą.

Nieco dalej, przy Markisches Ufer 16-18, znajduje się Otto-Nagel-Haus reklamowany jako kolekcja sztuki proletariacko-rewolucyjnej i antyfaszystowskiej, zogniskowania wokół postaci Ottona Nagła, liczącego się w artystycznych kręgach rewolucyjnych malarza, który tworzył ponure dzieła oskarżające świat o nieczułość na ciężki los zwykłych ludzi. Są tu też prace innych artystów, takich jak Ernst Bariach, Kathe Kollwitz, Otto Dix, Conrad Felixmuller i Kurt Querner.